Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và PTNT, năm 2022, là một năm toàn ngành vượt qua khó khăn, thách thức từ thiên tai, dịch bệnh, thị trường toàn cầu bị đứt gãy nhiều chuỗi cung ứng, giá vật tư đầu vào tăng cao để phục hồi và phát triển toàn diện, đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Giá trị gia tăng GDP toàn ngành đạt 3,36% là mức tăng trưởng cao nhất trong nhiều năm gần đây, trong đó: Nông nghiệp tăng 2,88%, thủy sản tăng 4,43%, lâm nghiệp tăng 6,13%; tỷ lệ che phủ rừng trên 42,02%; tỷ lệ số xã đạt chuẩn nông thôn mới trên 73,06% và 255 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn/hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới. Nổi bật là kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản toàn ngành đạt 53,22 tỷ USD, tăng 9,3% so với năm 2021; thặng dư thương mại trên 8,5 tỷ USD. Qua đó có thể khẳng định rằng, năm 2022 Ngành triển khai thực hiện nhiệm vụ đạt và vượt hầu hết các mục tiêu, chỉ tiêu đề ra; nhiều chỉ tiêu hoàn thành xuất sắc, khẳng định vai trò trụ đỡ, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia, tạo công ăn việc làm, sinh kế cho người dân. Đồng thời, từng bước chuyển từ tư duy sản xuất sang tư duy kinh tế nông nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng tăng trưởng và thu nhập cho nông dân đóng góp vào xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ gắn với tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện và hiệu quả, mang lại ấm no và hạn phúc của nhân dân. 

         Phát biểu tại hội nghị Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá cao và biểu dương những kết quả mà ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn năm 2022 đã đạt được khá toàn diện nhiều mặt từ công tác chỉ đạo điều hành, tham mưu xây dựng các thể chế, chính sách; nắm chắc tình hình trong nước và thế giới điều hành linh hoạt phù hợp với tình hình; chuyển đổi từ duy từ “sản xuất nông nghiệp” sang “phát triển kinh tế nông nghiệp” gắn với phát triển nguồn lực góp phần làm nông nghiệp tăng trưởng và phát triển bền vững; gắn sản xuất với thị trường, gắn sản xuất với chế biến và gắn sản xuất với chuỗi giá trị gia tăng nâng cao năng suất lao động và thu nhập của người dân; Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới phát triển tăng cả về số lượng và chất lượng số xã, đơn vị cấp huyện đạt chuẩn, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới làm cho bộ mặt nông thôn không ngừng đổi mới và mang lại hiệu quả tích cực; Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) phân hạng và công nhận 8.689 sản phẩm OCOP, tăng gần 3.700 sản phẩm so với năm 2021 đã kết hợp tài nguyên bản địa, văn hóa truyền thống với ứng dụng khoa học công nghệ tạo sản phẩm đa dạng, phong phú, chất lượng ngày càng được nâng cao; thực hiện tương đối tốt công tác nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ phát triển một số giống mới, một số vắc xin phòng ngừa dịch bệnh trên đàn vật nuôi; Bộ Nông nghiệp và PTNT phối hợp tốt với các bộ, ngành trung ương và địa phương trong triển khai thực hiện nhiệm vụ được giao.

         Bên cạnh những kết quả đạt được, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn còn có một số tồn tại, hạn chế sau: Tăng trưởng của ngành chưa thật sự bền vững; Những khó khăn khi nguyên liệu vật tư đầu vào phụ thuộc vào nhập khẩu từ nước ngoài; bên cạnh đó giá thức ăn chăn, phân bón... tăng cao; khai thác thủy sản gặp khó khăn do giá xăng dầu tăng, dẫn đến chi phí sản xuất cao; vẫn chưa gỡ được “Thẻ vàng” của EC đối với đánh bắt hải sản; Việc cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các chính sách hỗ trợ sản xuất kinh doanh, liên kết sản xuất với tiêu thụ nông sản thực phẩm an toàn ở một số địa phương còn chậm, sản lượng và quy mô còn hạn chế, một số cơ chế, chính sách đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn chưa phù hợp với tình hình thực tế cần phải tiếp tục nghiên cứu chỉnh sửa; Ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp còn thấp; Chương trình MTQGXD nông thôn mới nông thôn mới có sự chênh lệch giữa các vùng miền; Một số địa phương có biểu hiện chạy theo phong trào công nhận sản phẩm OCOP, chưa chú ý đến hiệu quả của Chương trình; Giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp;...

         Năm 2023, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn triển khai thực hiện nhiệm vụ sẽ có một số thuận lợi và đối diện với nhiều khó khăn, thách thức từ tác động của giá vật tư đầu vào và giá lương thực, thực phẩm tăng do đứt gãy chuỗi cung ứng; dịch bệnh trên người, cây trồng, vật nuôi tiềm ẩn nguy cơ bùng phát; sự thay đổi nhu cầu và phương thức tiêu dùng, đặc biệt là thị trường trong nước, đòi hỏi sự chuyển đổi phù hợp về tổ chức sản xuất và cơ cấu lại kênh phân phối, kết nối cung - cầu; biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét, cực đoan hơn, thiên tai khó lường, hạn hán và xâm nhập mặn luôn là nguy cơ tiềm ẩn; xung đột quân sự Nga – Ulrainne; chính sách chống lạm phát của các nước... sẽ tác động rất lớn đến tình hình phát triển kinh tế - xã hội của các nước nói chung và ngành Nông nghiệp, nông thôn nói riêng.

         Về mục tiêu phát triển năm 2023, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu cần đặt ra mục tiêu cao hơn năm trước: Tốc độ tăng trưởng GDP ngành khoảng 3,5%; Kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản ít nhất là 55 tỷ USD; Tỷ lệ che phủ rừng giữ vững từ 42,02% trở lên; Tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới trên 80%, 270 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn/hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mớ; Tỷ lệ hộ dân nông thôn được sử dụng nước sạch hợp quy chuẩn 60%. Về quan điểm điều hành cần: (1) Đẩy mạnh xây dựng thương hiệu để thâm nhập thị trường, tăng năng suất lao động; (2) Quy hoạch phát triển vùng nguyên liệu phù hợp với sự phát triển; (4) Đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật, đặc biệt là thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 thúc đẩy chuyển đổi số, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn, gắn phát triển nông nghiệp với phát triển văn hóa và du lịch; (5) Đáp ứng đủ nguồn vốn cho phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn; (6) Đa dạng hóa sản phẩm, đa dạng hóa thị trường và đa dạng hóa cung ứng để nâng cao giá trị sản phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

         Đề thực hiện hoàn thành các mục tiêu theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đưa ra các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện năm 2023, cụ thể như sau: (1) Thực hiện hiệu quả, đồng bộ các nhiệm vụ giải pháp tại Nghị quyết số 19/NQ-TW ngày 16/6/2022 về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; thực hiện các luật, chiến lược, chương trình, đề án, quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành, nhất là Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Chuyển mạnh từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp; (2) Đẩy mạnh cơ cấu lại ngành nông nghiệp, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất, kinh doanh nông lâm thủy sản. Tổ chức lại sản xuất theo vùng chuyên canh, gắn với chỉ dẫn địa lý, truy suất nguồn gốc và xây dựng mã số vùng trồng, vùng nuôi; Hướng dẫn, định hướng các địa phương (nhất là các vùng trọng điểm sản xuất gạo, chăn nuôi, thủy sản,..) có kế hoạch sản xuất phù hợp với xu thế tiêu dùng, nhu cầu của thị trường. Thúc đẩy phát triển chăn nuôi bền vững, an toàn sinh học, đảm bảo nguồn cung và ổn định giá thực phẩm; (3) Đổi mới và phát triển kinh tế hợp tác, hỗ trợ hợp tác, liên kết theo chuỗi giá trị; (4) Thực hiện hiệu quả Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, cùng các Chương trình mục tiêu quốc gia khác; gắn kết cơ cấu lại ngành nông nghiệp với phát triển kinh tế nông thôn, quá trình đô thị hoá, đi vào chiều sâu, hiệu quả, bền vững; (5) Đẩy nhanh tiến độ giải ngân và nâng cao hiệu quả đầu tư công tạo động lực tăng trưởng ngành năm 2023. Phát triển kết cấu hạ tầng; tăng cường quản lý tài nguyên, kiểm soát chặt chẽ việc chuyển mục đích sử dụng rừng, bảo vệ tốt và nâng cao chất lượng rừng tự nhiên hiện có; đẩy mạnh thực hiện Đề án “Trồng 1 tỷ cây xanh giai đoạn 2021 - 2025”, góp phần bảo vệ môi trường, giảm nhẹ thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu. Chú trọng phát triển thủy lợi và nâng cao năng lực phòng chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu. Xây dựng các phương án ứng phó với hạn hán, bão lũ, sạt lở; xây dựng và triển khai đề án tổng thể về sắp xếp, di dời, bố trí lại dân cư vùng chịu ảnh hưởng thiên tai; (6) Phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo thông qua tháo gỡ các rào cản, nút thắt cơ chế, chính sách, gắn với chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn để tạo động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng ngành. Thực hiện các chiến lược phát triển ngành hàng theo hướng tích hợp đa giá trị, tăng hàm lượng khoa học công nghệ; nâng cao hiệu quả công tác quản lý chất lượng vật tư và an toàn thực phẩm. Thực hiện Kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin, phát triển Chính phủ điện tử; đẩy nhanh chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn; (7) Phát triển thị trường lao động trong khu vực nông nghiệp, nông thôn bền vững. Chú trọng đào tạo, huấn luyện hình thành đội ngũ nông dân thế hệ mới có kiến thức kinh tế, kỹ năng thích ứng với nền nông nghiệp xanh và thị trường; gắn nhiệm vụ đào tạo với các cơ sở giáo dục, đào tạo, các viện trường. Xây dựng chính sách hỗ trợ, khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp giảm phát thải, sản xuất nguyên liệu đầu vào các ngành hàng nông nghiệp. Đẩy mạnh phổ biến, tuyên truyền nâng cao nhận thức về hội nhập quốc tế và thực hiện các cam kết quốc tế; (8) Tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy hành chính quản lý ngành nông nghiệp và tổ chức sự nghiệp công lập từ trung ương tới địa phương tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả theo các Nghị quyết số 18-NQ/TW và số 19-NQ/TW. Tổ chức triển khai thực hiện Nghị định số 105/2022/NĐ-CP về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Nông nghiệp PTNT. Đẩy mạnh cải cách hành chính, tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thông thoáng, thuận lợi, khơi thông các nguồn lực đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thông tin, truyền thông, tạo đồng thuận xã hội, nhất là truyền thông, tiếp thị chính sách.

 Đoàn Văn Minh

Văn phòng Sở Nông nghiệp và PTNT