Chiều ngày 01/12/2022, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị trực tuyến với 28 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Cùng tham gia tại điểm cầu tỉnh Trà Vinh có ông Ngô Chí Cường, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy; ông Lê Văn Hẳn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, ông Nguyễn Trung Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, ông Trần Trường Giang, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng lãnh đạo các Sở, ban, ngành tỉnh, lãnh đạo các huyện, thị xã, thành phố và lãnh đạo 40 xã, phường, thị trấn có tàu cá trên địa bàn tỉnh Trà Vinh.

         Tại Hội nghị, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã thông qua báo cáo về kết quả chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu. Về khung pháp lý cơ bản đã được hoàn thiện, đáp ứng yêu cầu chống khai thác IUU; đã rà soát, sửa đổi, bổ sung và ban hành Thông tư số 01/2022/TT-BNNPTNT, Nghị định số 26/2019/NĐ-CP, Nghị định số 42/2019/NĐ-CP để phù hợp với tình hình thực tiễn về nghề cá tại Việt Nam và các quy định của quốc tế; xây dựng, ban hành các chương trình, đề án,  quy hoạch để phát triển ngành thủy sản bền vững, có trách nhiệm, hội nhập quốc tế và chống khai thác IUU. Đối với quản lý đội tàu, theo dõi, kiểm tra, kiểm soát hoạt động tàu cá, thực hiện chiến lược phát triển thủy sản Việt Nam đến 2030, tầm nhìn đến 2050, tổng số tàu cá đã giảm 5,1%, trong đó tàu cá từ 15m trở lên giảm 4%; thực hiện đánh dấu tàu cá theo quy định là 88.545/91.716 tàu, đạt 96,5%; đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) trên tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên đạt 95,27% tăng 5,01% so với năm 2021, hệ thống giám sát tàu cá đã được triển khai đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, chia sẻ, kết nối giữa các cơ quan, đơn vị chức năng liên quan. Về chứng nhận sản lượng và truy xuất nguồn gốc thủy sản: đã tổ chức triển khai thực hiện theo quy định của Luật Thủy sản, Hiệp định về các biện pháp quốc gia có cảng (Hiệp định PSMA) cơ bản đã đáp ứng yêu cầu. Đã ngăn chặn, xử lý tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài, các lực lượng thực thi pháp luật trên biển như Hải quân, Biên phòng, Cảnh sát biển, Kiểm ngư đã tăng cường tuần tra, kiểm tra, kiểm soát và triển khai nhiều giải pháp để ngăn chặn, giảm thiểu tình trạng khai thác bất hợp pháp. Năm 2020 xử phạt hành chính trên 2.000 vụ, tổng số tiền xử phạt trên 61 tỷ đồng. Năm 2021 gần 1.700 vụ tổng số tiền trên 21 tỷ đồng, từ đầu năm 2022 đến nay gần 1000 vụ với tổng số tiền trên 16 tỷ đồng. Nhìn chung, tỉ lệ các vụ việc được xử lý còn rất thấp so với thực tế và chưa đồng đều giữa các địa phương, đặc biệt là các hành vi vi phạm khai thác IUU. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề xuất và kiến nghị các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố ven biển cần nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo chống khai thác IUU, tuyên truyền, vận động người dân tuân thủ pháp luật, kiểm điểm các tổ chức, cá nhân không thực hiện đầy đủ chức trách nhiệm vụ trong công tác chống khai thác IUU; hoàn thành các thủ tục như đăng ký, đăng kiểm, đánh dấu tàu cá, lắp đặt các thiết bị giám sát vào cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia để đáp ứng yêu cầu tra cứu thông tin, quản lý tàu cá; xử lý nghiêm các hành vi đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài và tàu cá khai thác vùng khơi không cập cảng chỉ định theo quy định; ưu tiên bố trí nhân lực, kinh phí, trang thiết bị, nâng cấp cơ sở hạ tầng nghề cá tại cảng cá và chỉ đạo các lực lượng chức năng thực hiện kiểm soát việc ra vào cảng, giám sát sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng đúng quy định; thành lập kiểm ngư địa phương theo quy định của Luật Thủy sản năm 2017 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, tiếp tục rà soát, xây dựng, bổ sung các cơ chế, chính sách hỗ trợ ngư dân tại địa phương thực hiện hoạt động khai thác thủy sản theo đúng quy định, đảm bảo ổn định đời sống của ngư dân.

         Riêng tại tỉnh Trà Vinh, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các sở, ban, ngành tỉnh và địa phương triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để ngăn chặn tàu cá và ngư dân tỉnh Trà Vinh khai thác bất hợp pháp vi phạm vùng biển nước ngoài. Đến nay, tỉnh Trà Vinh không có trường hợp tàu cá và ngư dân vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài. Việc thực hiện lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá cũng được triển khai tốt với 237 tàu cá có chiều dài từ 15 mét trở lên còn đang hoạt động đã lắp đặt theo quy định, đạt tỉ lệ 100%. Đồng thời, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo Chi cục Thủy sản tổ chức trực ban 24/24 giờ để theo dõi, giám sát tàu cá của địa phương hoạt động trên biển theo đúng quy định; đảm bảo ghi chép, lưu trữ cụ thể thông tin tàu cá có hành vi vi phạm khai thác IUU được phát hiện qua hệ thống giám sát hành trình tàu cá để xử lý; hỗ trợ các đơn vị cung cấp thiết bị giám sát hành trình chuẩn hóa thông tin dữ liệu người dùng, kết nối đồng bộ dữ liệu trên hệ thống giám sát. Đồng thời, báo cáo kịp thời các thông tin dữ liệu chưa đảm bảo độ tin cậy về Tổng cục Thủy sản để theo dõi, xử lý theo đúng quy định. Kết quả: đến nay, tàu cá tỉnh Trà Vinh không có tàu vượt ranh giới trên biển.

         Sau khi nghe ý kiến thảo luận của một số địa phương từ cấp tỉnh đến cấp xã và các bộ, ngành Trung ương về nguyên nhân, vướng mắc trong công tác chống khai thác IUU và các đề xuất một số giải pháp nhằm thực hiện hiệu quả việc gỡ thẻ vàng IUU, chống khai thác IUU, thực hiện các khuyến nghị của EC, cố gắng gỡ cảnh báo “Thẻ vàng" trong thời gian tới. Phát biểu kết luận cuộc họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cơ bản thống nhất với các đề xuất, giải pháp mà các đại biểu tham dự cuộc họp đã nêu với quyết tâm gỡ “thẻ vàng” của EC. Để thực hiện được điều này, Thủ tướng yêu cầu Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương kiểm soát chặt chẽ ngay từ khi tàu cá xuất bến hoạt động trên biển để phát hiện, ngăn chặn, xử lý nếu có dấu hiệu vi phạm; đảm bảo tàu cá khi xuất bến phải đầy đủ các thủ tục, giấy tờ và trang thiết bị theo đúng quy định của pháp luật; tăng cường hoạt động tuần tra, kiểm soát và xử lý nghiêm vi phạm tại các khu vực vùng biển chồng lấn, chưa được phân định giữa Việt Nam và các nước để kịp thời ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm. Bộ Công an chỉ đạo tập trung điều tra, củng cố hồ sơ, xử lý dứt điểm các đường dây môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khẩn trương hoàn thành Đề án được giao về phòng, chống khai thác IUU; tăng cường kiểm tra, đôn đốc các địa phương triển khai thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU; đề xuất kịp thời các nội dung, giải pháp, điều kiện cần thiết để đảm bảo thực hiện có hiệu quả công tác chống khai thác IUU, gỡ “thẻ vàng”; đồng thời gắn trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương, xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân thiếu tinh thần, trách nhiệm để xảy ra sai phạm hoặc không hoàn thành nhiệm vụ, công việc được giao. Thủ tướng yêu cầu khẩn trương xây dựng Chương trình, kế hoạch hành động 180 ngày thực hiện các khuyến nghị của EC trong việc gỡ thẻ vàng IUU. Trong đó, kế hoạch phải nêu rõ, cụ thể trách nhiệm của Chính phủ, bộ, ngành, tỉnh, thành phố, huyện, xã và từng người dân; kế hoạch phải lượng hóa để mọi cơ quan, người dân dễ hiểu, dễ làm, dễ giám sát, dễ kiểm tra, đánh giá.

Thừa Thịnh